Waarom verdween het publiek uit het ontwerpteam van het internet? Deze vraag stelt Marleen Stikker aan het eind van haar boek ‘Het internet is stuk’. Het is een ontnuchterende vraag, die ze niet goed kan beantwoorden. Een vergelijkbare vraag over geld luidde de start van Dam in, 7 jaar terug.
Stikker is met Waag Society een van de Nederlandse internetpioniers. In haar boek beschrijft ze de vroege periode, van 1994 tot vandaag. Dat doet ze onderhoudend en het roept mooie herinneringen op. Ook ik deed, als zovelen in de jaren negentig, een cursus Dreamweaver om mijn droomsite te spinnen. Het hebben van de site was toen eigenlijk belangrijker dan wat er op stond.
Het enthousiasme om je eigen verhaal te vertellen is nog steeds groot. De middelen zijn nu gebruikersvriendelijker - in een uur bouw je je site met Wordpress templates, met foto’s en video’s en je anekdotes daarnaast. Heb je geen verhaal, dan kun je alles wat mooi is ‘delen’ op sociale media, zonder tekst en uitleg. Internet boort alle reflexen van meedoen en ijdelheid aan in de mens. Dat is grote winst.
Stikker analyseert echter ook wat er onderweg fout ging. Ze beschrijft hoe bedrijven alles wat ze kunnen registreren ook werkelijk opslaan om te combineren en verkopen. Het eindpunt is een compleet consumentenprofiel: waar je bent, wanneer je een fiets huurt, welke zoektermen je intikt op Google Maps, hoe je sportieve en medische conditie zich ontwikkelen en wat er in je koelkast staat. Hoe dat morgen is. Overmorgen. Een jaar terug. Stikker maakt aannemelijk waarom je hiertegen in opstand moet komen. Internet in combinatie met jouw data is een instrument van bedrijven en overheden geworden. Jouw belang staat niet meer centraal.
Stikker geeft goede suggesties hoe dit gevaar te reduceren, maar de stapeling van apparaten, embedded software, protocollen en data verklikt zo massaal dat consumenten het nauwelijks kúnnen omzeilen. Dus, zo adviseert Stikker, we moeten naar andere apparaten en andere software. Ze legt haar hoop bij de EU, bij een ‘Europese stapeling’ die wél privacy biedt.
En Dam? Wie profiteert daar? Ook bij geld verdween ergens in de geschiedenis de burger uit beeld. Burgers horen de derde factor te zijn, naast overheden en bedrijven, maar bij geld lijkt een rechtvaardige balans tussen deze drie nog verder weg. Geld is óok stuk.
Stikker zet aan tot herontwerpen, tot het eerlijker vormgeven van het online verhaal en de persoon van de burger. Het zal leiden tot andere regels en resultaten dan nu het geval is.
Dam, Rotterdams geld is sinds de oprichting ons eigen ontwerp. Het is een serieus experiment voor een door burgers beheerd systeem voor uitruil van waarde, om zelf een plan te kunnen trekken. Hoe Dam het gaan doen, weten we niet, maar burgers zitten in elk geval aan het stuur.
Beste rekeninghouders, lees Stikker. Ze geeft aan wat we nu al kunnen doen om meer grip te krijgen op onze data. Hoe we met burgers een nieuw internet ontwerpen komt daarna. Ik hoop dat Waag Society daar plaats voor maakt.
Ada van Dijk
Team Dam
Meer over 'Het internet is stuk'? Bekijk het interview met Marleen Stikker op BNR nieuwsradio.